Ustawienia kompresora

Zanim omówimy ustawienia kompresora, należy mieć świadomość czym w ogóle jest kompresja. Jeśli to zagadnienie jest Ci obce, polecam najpierw przeczytać nasz wcześniejszy artykuł.

Łatwo można zauważyć, że większość kompresorów jest wyposażonych w ten sam zestaw parametrów. Są nimi:

• Threshold
• Ratio
• Attack
• Release
• Knee
• Make – up / Output

Czasami można natknąć się jeszcze na wiele innych, ale to właśnie te, które wyżej wymieniłem mają kluczowe znaczenie w kompresji ścieżki. Wyjaśnię po kolei, do czego one służą i w jaki sposób działają.

Threshold

Jest to próg działania kompresora, przy pomocy którego określa się od jakiego poziomu głośności ścieżki procesor ma zacząć działać. Jeśli głośność ścieżki go nie przekroczy, to kompresor w żaden sposób nie powinien jej kompresować. Głośność śladów jest mierzona w decybelach do 0 dB. Zero decybela jest poziomem maksymalnym (oczywiście czasami można przekraczać ten poziom na śladach, ale nie jest to zazwyczaj dobry pomysł). Tak więc jeśli chcemy zmniejszyć poziom głośności ścieżki, która sięga dokładnie poziomu 0dB o 1 decybel, to w efekcie jej poziom maksymalny będzie wynosił -1 dB. Ustawienie parametru threshold rośnie wraz z jego ustawieniem na mniejszą ilość decybeli np. ustawienie „-20dB” będzie powodowało głębszą kompresję niż „-10dB”. Im niższą wartość ustawimy, tym kompresja będzie silniejsza, to znaczy, że będzie dotyczyła szerszego zakresu materiału (zazwyczaj). Jeśli ustawimy niższą wartość, to nawet mniej głośne elementy będą kompresowane, a gdy wyższą, to tylko te najgłośniejsze – szczyty głośności.

Ratio

Jest to współczynnik kompresji, który ustala jej „poziom agresji”. Zapadło mi w pamięć jedno porównanie odnośnie tego współczynnika, które przeczytałem dawno temu w jednym czasopiśmie. Chodzi o skojarzenie tego parametru z miękkością amortyzatora. Im jest większe jego ustawienie, tym jest on bardziej „miękki i elastyczny”. Tak jak w amortyzatorach – jeśli trafi na jakąś nierówność (tutaj – szczyt dźwięku wyłapany powyżej ustawienia Threshold), to zadziała on w sposób albo twardy przy niższych ustawieniach, nie spłaszczając tak mocno ścieżki, lub w sposób miękki przy wyższych ustawieniach, powodując znaczną kompresję. Jest on określany ustawieniami XdB:1, gdzie X to nasze ustawienie. Jeśli za X weźmiemy np. 3dB, będzie to oznaczało, że każde 3 decybele powyżej głośności ustawionej parametrem Threshold będą skompresowane do 1 dB (3:1). Wyjaśnię to na przykładzie. Powiedzmy, że ścieżka sięga maksymalnie poziomu -5dB i ustawiamy poziom threshold na -11dB. W takim przypadku 6 dB z poziomu szczytowego będzie poddawane kompresji (różnica pomiędzy -5 i -11 wynosi 6). Jeśli Ratio ustawiliśmy na 3:1, to na wyjściu z kompresora ścieżka nie będzie już sięgała -5dB, a -9dB, czyli poziom szczytowy będzie o 4dB niżej (ciszej). Stanie się tak, ponieważ 6 decybeli objętych kompresją 3:1 da nam 2dB (-11 + 2 = -9). Każde 3 dB z tych 6 kompresowanych będzie „zastąpione” jako 1 dB. 6dB:3dB=2dB.

Attack

Jest to wartość określana w milisekundach, która decyduje o czasie, po którym kompresor w pełni stłumi dźwięk, który przekracza poziom threshold. Jeśli ustawimy attack np. na 20ms, to dźwięk, który przekroczy poziom threshold przez pierwsze 20ms, będzie w oryginalnej formie, a po tym czasie będzie poddany kompresji zgodnie z ustawieniem ratio.

Release

Wartość również określana w milisekundach, dzięki której można ustalić czas, po którym dźwięk nie będzie już kompresowany. Jest to więc czas zwolnienia kompresora, po którym kończy on pracę do momentu, aż materiał znowu przekroczy poziom ustalony przy threshold.

Knee

Jest to charakter przejścia kompresora od pozycji „bez kompresji” do pozycji „kompresja”. Może być twardy lub miękki. Nazywa się on „knee”, ponieważ wykres głośności (w postaci linii) po zmianie jego ustawień do złudzenia przypomina ruch polana. Wyobraźmy sobie, że ścieżka dźwiękowa to pojedyncza linia, która określa jej głośność. W takim wypadku, gdy materiał zaczyna być kompresowany zaczynamy widzieć, że linia opada (zmniejsza się głośność śladu), tworząc kąt pomiędzy momentem szczytowym, a momentem w którym działa kompresja. Teraz wyobraź sobie nogę opartą o podłogę stopą w momencie siedzenia. Jest ona zgięta w kolanie pod kątem 90 stopni. Górna część nogi to poziom materiału przed kompresją, a podłoga to ścieżka po kompresji. Kolano więc jest w tej sytuacji momentem początku działania kompresji. Widać, że w takim położeniu dźwięk agresywnie zmienia swoją głośność z położenia ‘przed’ do ‘po’ kompresji. To właśnie ustawienie „twardego kolana” (często ustawienie „hard” w ustawieniu parametru knee). Teraz wyobraźmy sobie, że ktoś lekko wyprostowuje nogę. Widać, że poziom głośności nie będzie teraz zmieniał się tak nagle i będzie znacznie łagodniej przechodził z poziomu ‘przed’ do ‘po’ kompresji. To właśnie ustawienie „miękkiego kolana” (soft knee).

Make – up / Output

W żaden sposób nie wpływa na brzmienie kompresji i teoretycznie mogłoby tego parametru nie być w kompresorach a i tak działałyby one w ten sam sposób. Ustawienie to jest tylko dla naszej wygody, żebyśmy nie musieli szukać suwaka głośności od ścieżki, tylko możemy zwiększyć ją na miejscu. Jest to parametr, który określa poziom głośności na wyjściu, dzięki któremu możemy zrekompensować utracony jej poziom (jeśli skompresujemy ścieżkę o 3dB to możemy teraz podnieść poziom ścieżki o 3dB tak, aby była podobnie głośno, jak przed kompresją). Często można spotkać ustawienie „auto make up”, które automatycznie dopasowuje poziom głośności na wyjściu.

Podsumowanie

Po opisaniu ostatniego parametru ktoś może pomyśleć „to po co kompresować skoro poziom głośności przed i po będzie taki sam?”. Bo nie chodzi o głośność, ale o DYNAMIKĘ (różnice głośności) i o średni poziom głośności (RMS), który mówi nam o ogólnym poziomie głośności, a nie tylko o poziomach szczytowych. Jeśli coś z tego materiału wydaje Ci się niejasne – śmiało napisz to w komentarzu. Masz inne pytania? Wypisz je – możliwe, że jako odpowiedź napiszę kolejny artykuł lub nagram film na nasz kanał YouTube.

Big up!

Nitti Nit